Τρίτη 19 Αυγούστου 2008

Aπό τα δάφνινα στεφάνια...στα χρυσά, χάλκινα, αργυρά, μετάλλια. Ένα ιστορικό οδοιπορικό στους ολυμπιακούς αγώνες.

Η ιστορία των ολυμπιακών αγώνων χωρίζετε στην ουσία σε 2 χρονικές περιόδους. Η πρώτη από το 776π.χ. έως το 393μ.χ.,ενώ η δεύτερη ξεκινάει το 1892 και είναι αποτέλεσμα των προσπαθειών του Γάλλου βαρόνου Πιερ ντε Κουμπερτέν, ο οποίος ιδρύει τη διεθνή ολυμπιακή επιτροπή μαζεύοντας γύρω του όλη τη σάρα και τη μάρα της εποχής (βαρόνους, στρατηγούς, ταγματάρχες, διπλωμάτες, καθηγητάδες). Τυπικά οι πρώτοι ολυμπιακοί αγώνες διεξάγονται το 1896 στην Αθηνά και φτάνουν ανά 4 χρονιά με κάποια μικρά διαλείμματα ξεκούρασης και ανάπαυσης μέχρι σήμερα . Με τη δεύτερη φάση στην ουσία αρχίζει και η περίφημη αναβίωση του ολυμπιακού πνεύματος, που την γευτήκαμε σε όλο της το μεγαλείο κατά τη διάρκεια του Αthens Aggelopoyloy 2004 . Ένα από τα κυρία χαρτιά προπαγανδίσεις που βοήθησε την Ελλάδα στο να της δοθεί το χρίσμα από την Δ.Ο.Ε. , ήταν ότι οι ολυμπιακοί ξαναγυρνούν στη χώρα που τους γέννησε. Οι αγώνες θα τελούνταν σύμφωνα με το πατροπαράδοτο ολυμπιακό πνεύμα αθάνατο μακριά από τις παρεκκλίσεις των τελευταίων χρόνων . Αυτή η αντίθεση περί μιας καλής αρχαίας περιόδου και μιας κακής νεότερης είναι ένας μύθος με μοναδικό σκοπό αφενός να αγιοποιήσει και αφετέρου να συσκοτίσει την εξ ανέκαθεν πραγματική διάσταση των αγώνων .
Το στεφάνι αγριελιάς που δέχονταν οι ολυμπιονίκες δεν είναι παρά το σημερινό χρυσό μετάλλιο , μια τυπική απόδοση τιμών . Μετά τους έκτους ολυμπιακούς , οι ολυμπιονίκες απολάμβαναν σημαντικές χρηματικές απολαβές , ισόβια διατροφή στο πρυτανείο της πόλης , απαλλάσσονται από τη φορολογία , τη στρατιωτική θητεία , ενώ δικαιούνται ακόμα και μερίδιο από τη λεία κατά τη διάρκεια πολεμικών εκστρατειών . Ο Πλατών γραφεί ότι οι αθλητές «εξασφαλίζουν άνετο βίο οι ίδιοι και οι οικογένειες τους , διατροφή και ότι άλλο χρειάζονται . Δέχονται δώρα και κατά το θάνατο τους αντάξιες τιμές . Οι ολυμπιονίκες ζουν μακαριστών βίων» ( Πλατών , πολιτεία , 465 ) . Ο Παυσανίας λέει ότι « διεκδικώντας πλούτη και αξιώματα οι αθλητές δεν δίσταζαν να θανατώσουν τούς αντιπάλους τους , κατά τις αναμετρήσεις τους στην Ολυμπία» ( Παυσανίας , Ελλάδος περιήγησης ) . Ο Πίνδαρος πανηγυρίζει «όποιος νικά στους αγώνες εξασφαλίζει ωραία ζωή» ( Πίνδαρος , ολυμπιονίκες ) . Φυσικά δεν χρειάζεται να γίνει λόγος για τις σημερινές απολαβές των αθλητών , γίνετε εύκολα αντιληπτό ότι οι πλουσιοπάροχες αμοιβές δεν αποτελούν ένα σύμπτωμα των καιρών μας . Πέρα από τις χρηματικές υλικές απολαύσεις οι αθλητές ήταν αποδεκτές και άλλων προνομιών και τιμών . Οι τοπικοί άρχοντες και το ιερατείο τους ετοίμαζαν μεγάλη υποδοχή, ενώ ολόκληρος ο πληθυσμός ξεχύνονταν στους δρόμους για να τους υποδεχτεί . Ποιητές υμνολογούσαν τον ολυμπιονίκη με θριαμβικό επινίκιο ενώ γλυπτές λάξευαν τον ανδριάντα του . Ανακηρυσσόταν ισόθεος και τα ονόματα τους χαράσσονταν με υμνητικές φράσεις σε ιερά μνημεία . Αναλάμβαναν διοικητικά αξιώματα (ακόμα και άν ήταν παντελώς απαίδευτοι ), καθώς και αξιώματα στον στρατό και στο θρησκευτικό χώρο . Σε κάθε δημόσια εκδήλωση κάθονταν σε ειδικές τιμητικές θέσεις τις λεγόμενες προεδρικές . Επίσης για αρκετούς ολυμπιονίκες κυκλοφορούσαν ακόμα και νομίσματα με χαραγμένες τις μορφές τους .
Είναι διόλου φαεινότερο το ποσό μεγάλη σημασία είχαν για τις πόλεις-κράτη οι αθλητικές νίκες και το πόσο πολύ τις επεδίωκαν . Οι ολυμπιονίκες κατά την επιστροφή τους στην πόλη εισέρχονταν πάνω σε άρμα από σημείο των τειχών που είχε κατεδαφισθεί ως ένδειξη ταύτισης του ολυμπιονίκη με ήρωα , σύμβολο νικηφόρο σε περίπτωση πολέμου και πολιορκίας . Για τους αρχαίους οι αθλητικοί αγώνες δεν αντιμετωπίζονταν παρά σαν συμβολικές ειρηνικές πολεμικές συγκρούσεις . Αυτό φανερώνετε και από την καθιέρωση το 520π.χ. των αγώνων δρόμου με συμμετοχή αθλητών που φορούσαν πανοπλία , τις λεγόμενες οπλιτοδρομίες . Κατά την αρχαιότητα ο αθλητισμός δεν είχε παρά σαν σκοπό την προετοιμασία των νέων για πολεμικές συρράξεις . Γράφει ο Λουκιανός για τον σκοπό των αγωνισμάτων της νεολαίας απάντηση του Σόλωνος στον Ανάχαρση «ορίσαμε αυτές τις ασκήσεις και τους εξαναγκάζουμε να γυμνάζουν το σώμα τους για να κερδίζουμε μεγαλύτερο όφελος για τους ίδιους και για την πόλη» ( Λουκιανός , Ανάχαρσης η περί γυμνασίων) . Ενώ σε άλλο σημείο «γυμνάζουμε τους νέους με τη σκέψη ότι θα γίνουν καλοί φυλακές της πόλης μας και ότι χάρη σαυτούς θα ζήσουμε ελεύθεροι , αφού θα νικούν τους εχθρούς που θα επιτεθούν και θα τρομάζουν τους γείτονες μας ώστε οι περισσότεροι απ αυτούς να μας φοβούνται και να είναι υποτελείς μας . Κατά τον Φιλόστρατο «οι Έλληνες αθλητές εξασκούνται στη γυμναστική πολεμώντας και στον πόλεμο εξασκούνται με τη γυμναστική» ( Φιλόστρατος , γυμναστικός ) . Ενώ σύμφωνα με τον Λακεδαιμόνιο Τυρταίο γνωστό για τα πολεμικά του εμβατήρια «Τα αθλητικά αγωνίσματα είναι προετοιμασία για το επιθετικό θάρρος και τη σκληρότητα που πρέπει να χαρακτηρίζει τον πολεμιστή . Ο καλός και αγαθός άνθρωπος είναι ακατάλληλος και ανάξιος για τις μάχες». ( λυρική ανθολογία I , σ . 15 d ) .O Πίνδαρος συγκρίνει συχνά τους αθλητές με τους ήρωες και ταυτίζει την αρετή με τη δράση των πολεμιστών (Πίνδαρος , ισθμιονίκες ) , ενώ ο Δίων ο Προυσασεύς θεωρεί τον αθλητισμό ιδεώδη προετοιμασία πολέμου ( Δίων Προυσασεύς , ομιλία 29 ).Εν τέλει ο Αριστοφάνης υποστηρίζει «ότι η αθλητική ενασχόληση και όχι η παιδεία των Αθηναίων οδήγησε στη νίκη του Μαραθώνος» (Αριστοφάνης , Νεφέλαι στ.987 ) . Η Ανάπτυξη της επιθετικότητας και της σκληρότητας , η καλλιέργεια της ατομικής ρώμης , της γενναιότητας και της μαχητικότητας, οι οποίες εν συνεχεία θα χρησιμοποιούνταν για πολεμικούς λόγους ήταν ο μοναδικός στόχος των 3 πιο ακραίων αθλημάτων στους ολυμπιακούς αγώνες . Δηλαδή της πάλης που καθιερώθηκε το 708π.χ. , της πυγμαχίας που ξεκίνησε το 688π.χ. και του παγκρατίου η παμμαχίας που έκανε την εμφάνιση του το 648π.χ. . Ο Πλούταρχος διευκρινίζει ότι τα 3 αυτά αθλήματα αποτελούσαν «μίμηση και ασκήσεις πολέμου» (Πλούταρχος , συμποσιακών βιβλία θ , 11,43 ) . Ο Αριστοτέλης ομολογεί ότι «ο εκ γυμνασμένος σ'αυτά τα 3 αγωνίσματα είναι ο πιο καλός για πολεμική δράση» (Αριστοτέλης , νόμοι,795β ) . Ο Λουκιανός καταδικάζοντας τη βία στα αθλητικά αγωνίσματα υπογραμμίζει «είναι αξιοθρήνητο να βασανίζονται και να πεθαίνουν αθλητές μπροστά σε πλήθος θεατών , που αντικρίζοντας τα θύματα αιματόβρεκτα η να στραγγαλίζονται από τους αντιπάλους τους , καλοτυχίζουν τους νικητές ( Λουκιανός , Ανάχαρσης η περί γυμνασίων , 11 ) . Ο μεγαλύτερος μετά τον Ιπποκράτη ιατροφιλόσοφος Γαληνός επικρίνει τους γυμναστές που ασχημίζουν εντελώς τα πρόσωπα των ασχολουμένων με την πάλη , την πυγμαχία, με το παγκράτιο «ολοκληρώνουν την εκπαίδευση καταφέρνοντας αγρία χτυπήματα και προκαλώντας συντριβή οστών , εξαρθρώσεις , ακόμα και καταστροφή των οφθαλμών (Γαληνός , προτρεπτικός 12) . Επίσης ο Λιβάνιος καταδίκαζε την πάλη και το παγκράτιο που προκαλούσαν συχνά συντριβή οστών και εξόρυξη οφθαλμών (Λιβάνιος , ομιλία 64 ) . Ο Αρτεμίδωρος περιγράφει έναν πυγμάχο «είναι ατυχία να τον δεις στο όνειρο σου . Το πρόσωπο του είναι παραμορφωμένο και πλημμυρισμένο από αίματα» (Αρτεμίδωρος , τα ονειροκριτικά δ,65) . Με τη σειρά του ο Πίνδαρος υμνητής των ολυμπιονικών και άλλων νικητών στους τοπικούς αγώνες (Νεμαία , Πυθία , Ίσθμια κ.α. ) λέγει «πλείστοι των αγωνιζομένων απέθανον εν τω στάδιο» ( Πίνδαρος , ολυμπιονίκες ) . Ο Φίλων ο Αλεξανδρεύς καταγγέλλει «ότι οι αναμετρήσεις παλαιστών και παγκρατιαστών οδηγούν συχνά στον θάνατο και των 2 ανταγωνιστών» ( Φίλων Αλεξανδρεύς , quod omnis probus liber sit 17 ) . Κατά τον Αριστοτέλη «στο παγκράτιο επιτρέπονταν τα πάντα , ακόμα και η θανάτωση του αντιπάλου» ( Πλούταρχος , συμποσιακών βιβλίων β 838d ) . Ο σοφιστής Ιούλιος Πολυδεύκης γραφεί «παγκράτιο και παγκρατιαστής σημαίνουν στραγγαλισμός , πνίξιμο , λακτίσματα , πλήγματα με γόνθρους» ( Πολυδεύκης , ονομαστικών , 150 ) και ο Αριστοφάνης επισημαίνει «να παίζεται αγώνες παγκρατίου σημαίνει να χτυπάτε , να βγάζετε ματιά» ( Αριστοφάνης , Ειρήνη , στ.898-900 ) .
Οι ολυμπιακοί αγώνες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως απλοί αθλητικοί αγώνες , αλλά ως θεσμός που αντιπροσωπεύει , αντανακλά , το πολιτικό , στρατιωτικό , ιδεολογικό κλίμα της εκάστοτε εποχής .
Η καθιέρωση των ολυμπιακών αγώνων στην ουσία δεν αποτέλεσε κοινωνική πρωτοβουλία των Ελλήνων αλλά αναγωγή σε μύθους . Η πρώτη οργάνωση των αγώνων αποδίδεται στον μυθικό Ηρακλή και στον ίδιο η ονομασία τους . Οι ολυμπιακοί αγώνες αποτελούσαν μια λατρευτική εκδήλωση για το Δια και παράλληλα τελετές επικήδειους προς τιμή διάσημων νεκρών . Τα πρώτα αθλήματα ήταν αγώνες δρόμου – στάδιο ,δίαυλος , δόλιχος . Σταδιακά θα προστεθούν και αλλά 5 αθλήματα . Το πένταθλο , η πάλη , πυγμαχία , παγκράτιο και οπλιτόδρομος . Την ανανέωση των αγώνων μετά τον μυθικό Πέλοπα , ανέλαβε ο βασιλιάς της Ήλιδος Ιφιτος . Τότε το πολύφημο μαντείο των Δελφών με ένα χρησμό έδωσε λύση στο βασιλιά της Ηλείας , για το ξεπέρασμα των παρατεταμένων αρρωστειών και εμφυλίων πολέμων .Αυτός ο χρησμός δεν ήταν άλλος από τη γνωστή ιερά εκεχειρία . Φυσικά και για πρακτικούς λόγους ήταν αναγκαία αφού για να φτάσουν στην Ολυμπία από τον τόπο διαμονής τους οι αθλητές και οι θεατές έπρεπε να περάσουν αρκετές μέρες η βδομάδες . Μια τρίμηνη εκεχειρία που κατά το πέρασμα των χρόνων πολλές φορές καταπατούνταν , ακόμα και στον ίδιο το χώρο της Ολυμπίας και της Ηλείας . Ενδεικτική είναι «η εισβολή κατά τον πελοποννησιακό πόλεμο στην Ήλιδα από τους Σπαρτιάτες . Ήταν μια απειλητική για τους αγώνες ενέργεια . Οι Ηλείοι απαγόρευσαν στους Σπαρτιάτες να εισβάλουν στον ιερό χώρο , ούτε να συμμετάσχουν στους αγώνες αν δεν κατέβαλαν πρόστιμο για αυτήν την εισβολή τους» ( Θουκυδίδης , ιστορία του πελοποννησιακού πολέμου ) . Οι Σπαρτιάτες αρνήθηκαν να καταβάλουν χρηματική ποινή και αποκλείσθηκαν . Το 404π.χ. μετά το τέλος του πελοποννησιακού πολέμου οι Λακεδαιμόνιοι επιχειρούν νέα εισβολή με τον μονάρχη Άγη αυτή τη φορά στο εσωτερικό της χωράς «καταστρέφουν τα δάση με πυρκαγιές , αφανίζουν τον ζωικό κόσμο και καταστρέφουν μεγάλο μέρος της πόλης» ( Ξενοφών , Ελληνικά Γ , 2 , 26) . Ύστερα από την εισβολή η Ηλεία παραχωρεί δικαίωμα συμμετοχής στους αγώνες στη Σπάρτη, που τους είχε απαγορευτεί κατά την προηγούμενη εισβολή το 404π.χ. διακηρύσσοντας μάλιστα ότι παρανόμως τότε τους είχε επιβληθεί απαγόρευση ( Ξενοφών, Ελληνικά , Γ,2,30 ) . Το 365 π.χ. οι Πισάτες υποστηρίζουν ότι η διοργάνωση των ολυμπιακών αγώνων ανήκει δικαιωματικά σε αυτούς . Συμμαχούν με τους Αρκάδες εχθρούς των Ηλείων , εκστρατεύουν στην Ηλεία και εισβάλουν στην ολυμπιακή περιοχή . «Γίνετε σκληρή μάχη την οποία παρακολούθησαν οι θεατές που παραβρίσκονταν στους αγώνες , απολαμβάνοντας τις αδραγανθιες της μιας η της άλλης πλευράς» ( Διόδωρος Σικελιώτης , Ιστορική Βιβλιοθήκη, ΙΕ,78 ) . Αν με αυτόν τον τρόπο τηρούνταν η ιερή εκεχειρία στον τόπο των αγώνων , ο καθένας μπορεί να φανταστεί ανάλογες συμπεριφορές από διάφορες πόλεις , στον εκτεταμένο ελλαδικό χώρο .
Οι πρώτοι συμμετέχοντες στους ολυμπιακούς αγώνες ήταν αριστοκράτες . Εν συνεχεία με την άνοδο των δημοκρατικών θεσμών , τη δημιουργία νέων κοινωνικών τάξεων και ιδεολογικών προσανατολισμών , οι λαϊκές τάξεις αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη συμμετοχή τους ολυμπιακούς αγώνες . Στον αθλητισμό και στους αγώνες απαγορευόταν η συμμετοχή δούλων από φόβο μήπως η εκγύμναση και η μυική ενδυνάμωση οδηγήσει σε επαναστατικές εκρήξεις . Τα πλούτοι και τα προνόμια που οι αγώνες προσέδιδαν στο λαό , ήταν ένας ακόμα τρόπος για την υπερφαλάγγιση των αριστοκρατών και της πλουτοκρατίας . Σιγά σιγά το θρησκευτικό και λατρευτικό μέρος των αγώνων καταρρέει σημαίνοντας όλο και λιγότερα πράγματα . Την εκστρατεία της φοράδας του μικρού Αλεξάνδρου ακολούθησαν καινούργιες πολιτικές , οικονομικές , κοινωνικές μεταβολές , που οδήγησαν σε σημαντικές αλλαγές στο αθλητικό πνεύμα και στο ιδεολογικό περιεχόμενο των αγώνων . Ο αριθμός των αγώνων στα ελληνιστικά κέντρα αυξήθηκε , ο αριθμός των αθλητών που προέρχονταν από την ανατολή μεγάλωσε , οι αμοιβές γενικεύτηκαν ακόμα πιο πολύ και οι αγώνες μετατραπήκαν σε κοσμικά γεγονότα , αρχειοθετώντας τα θρησκευτικά ιδεώδη σε μια αναχρονιστική παράδοση . Κατά την ρωμαιοκρατία οι αγώνες είναι απλά πια θεάματα και παραστάσεις με αθλητές κυρίως δούλους και μονομάχους .
Μερικά πράγματα που ακόμα πρέπει να ειπωθούν είναι ότι όπως και σήμερα διάφοροι αθλητές , διαφόρων εθνικοτήτων εξελληνίζονται εν μια νυκτι , έτσι και τότε οι πόλεις εξαγόραζαν αθλητές και εν συνεχεία τους παρουσίαζαν ως δικούς τους . Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις του Αστύλου από τον Κρότωνα Σικελίας και του Σωταδη από την Κρήτη που δωροδοκήθηκαν από τους ηγεμόνες των Συρακουσών και της Εφέσου αντίστοιχα , για να αλλάξουν υπηκοότητα ( Παυσανίας , VI,13,11 ) . Επίσης πολλές φορές οι αθλητές και οι προπονητές τους πουλούσαν η αγόραζαν μια νίκη , είτε για να πλουτίσουν , είτε για να αποφύγουν μια μονομαχία . Το 388 π.χ. ο «Θεσσαλός πυγμάχος Ευπωλος δωροδόκησε τους 3 αντιπάλους του για να ανακηρυχθεί ολυμπιονίκης» ( Παυσανίας , Ελλάδος περιήγησης V,21,31 ) . Το 332 ο Αθηναίος πρωην νικητής στο πένταθλο Κάλλιππος δωροδόκησε τους αντιπάλους του για να αναδειχθεί ο ίδιος ολυμπιονίκης ( Παυσανίας V,21,22 ) . Επειδή οι Λακεδαιμόνιοι αποκλεισθήκαν το 420 π.χ. λόγω ότι παραβίασαν την ιερή εκεχειρία , ο Σπαρτιάτης Λιχας για να αναμετρηθεί στις αρματοδρομίες ισχυρίσθηκε ότι είναι Θηβαίος ( Θουκυδίδης , Ιστορία του Πελλοπονησιακου Πολέμου , V, 50 ) . Aδιαψευτος μάρτυρας των αγοραπωλησιών που συναιβεναν είναι τα χάλκινα αγάλματα του Δια στην είσοδο του σταδίου της αρχαίας Ολυμπίας , οι λεγόμενοι ‘Ζάνες’ . Κατασκευάζονταν με χρήματα από πρόστιμα και έφεραν στη βάση τους επιγραφές που θύμιζαν ότι η νίκη κατακτιέται με την δύναμη των αθλητών και όχι του χρήματος . Τα πρόστιμα τα επέβαλλαν στους παραβάτες οι Ελλανοδίκες , η αντίστοιχη σημερινή Δ.Ο.Ε . Συνήθως τα πρόστιμα επιβάλλονταν όταν η ανομία γινόταν γνωστή στους θεατές και όταν δεν προσδοκούσαν οι ίδιοι ανταλλάγματα για την απόκρυψη των παραβάσεων . Σύμφωνα με τον Πλούταρχο «οι Ελλανοδίκες χάριζαν στεφάνια νίκης ύστερα από δωροδοκίες και άλλες ανήθικες συναλλαγές σε πρόσωπα άσχετα με τις αναμετρήσεις .» (Πλούταρχος , Περί Δυσωδίας , 17 , 535 ) Τέλος όποια γυναίκα τολμούσε να πλησιάσει στον αγωνιστικό χώρο των ολυμπιακών αγώνων , συλλαμβάνονταν και κατακρημνιζόταν από τους βράχους του απέναντι όρους .
Το 391 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος κατήργησε τους αγώνες στο πλαίσιο της απαγόρευσης παγανιστικών τελετών και ο εγγονος του Θεοδόσιος II προχώρησε σε εμπρησμό του ναού του Διος στην Ολυμπία . Μετά την κατάργηση η Ολύμπια βυθίστηκε στις λάσπη από τις πλημμύρες του Αλφειού , στη σκόνη από τους σεισμούς και στο χώμα από τις συνεχείς διαβρώσεις του εδάφους . Οι ανασκαφες του 19ου αιώνα μαζί με τον Ερμή του Πραξιτέλη επέτρεψαν και την αναβίωση του ολυμπιακού πνεύματος ,που αραχνιασμένο στους αιώνες μπορούσε να συναντηθεί πλέον με τις προσδοκίες του διαφωτισμού . Φτηνές ρητορείες οργανώνουν μια νέα φλυαρία περί ιερών εκεχειριών ,ανεξιθρησκίας και πολυπολιτισμικοτητας . Τα αφαιρετικά ολυμπιακά ιδεολογήματα προσομοιώνονται στις νέες απαιτήσεις του αστικού πολιτισμού , του εθνοκεντρικού ολοκληρωτισμού , της καπιταλιστικής αλλοτρίωσης , στις απαιτήσεις της ‘ελευθερίας’ της ισχύος , της ιδιοκτησίας , της χειραγώγησης . Οι ολυμπιακοί αγώνες αποτελέσαν ένα μεταφερόμενο πεδίο διακρατικών ανταγωνισμών και εντάσεων , ένα κέντρο ελέγχου και αναπαραγωγής των συμφερόντων της παγκόσμιας ηγεμονίας και διατήρησης της ιεραρχικής δομής της .
Οι ολυμπιακοί αγώνες του 1908 στο Λονδίνο περιλάμβαναν πολλές διαφωνίες σε θέματα όπως τη σημαία που θα έφεραν ορισμένα κράτη . Κατηγορίες για απατές και μαγειρέματα αποτελεσμάτων , κατέληξαν σε σοβαρές διαφωνίες ,που έπληξαν διακρατικές σχέσεις . Το 1912 η Φιλανδία παρειλασε χωρίς σημαία γιατί δεν το επέτρεψε η Ρωσία . Το 1916 οι αγώνες δεν έγιναν λόγω του Α παγκοσμίου πολέμου . Στην ολυμπιάδα του 1920 στην Αμβέρσα αποκλεισθήκαν οι χώρες που έχασαν στον πόλεμο (Γερμάνια , Αυστρία , Ουγγαρία , Τουρκία , Βουλγαρία ) . Η Γερμάνια αποκλείσθηκε για τον ίδιο λόγω και από την ολυμπιάδα του 1924 στο Παρίσι . Το 1932 στο Λος Άντζελες η λαϊκή κατακραυγή ήταν μεγάλη λόγω του δαπανηρού των αγώνων εν μέσω του οικονομικού κραχ που έπληττε την χώρα . Η ολυμπιάδα του 36 έγινε στην ναζιστική Γερμανία . οι αθλητικές αντιπροσωπείες όλων τω χωρών εχτός από την Αίγυπτο παρέλασαν χαιρετώντας ναζιστικά των Χίτλερ με υψωμένο το δεξί χέρι . Η Ολυμπιάδα του Βερολίνου κληροδότησε στις επόμενες , την τελετή αφής της ολυμπιακής φλόγας και τη σχετική λαμπαδηδρομία . Το 40 και το 44 οι αγώνες δεν έγιναν λόγω του Β παγκοσμίου πολέμου και επαναληφθήκαν το 48 χωρίς την παρουσία των ηττημένων Γερμανών και Ιαπώνων που αποκλείσθηκαν για 12 χρόνια . Εν συνεχεία εμφανίσθηκαν 2 Γερμανίες , 2 Κορέες ,2 Κίνες και το νέο κράτος του Ισραήλ , προκαλώντας διαδικαστικές εκκρεμότητες που έθεσαν σε κίνδυνο ορισμένες φορές ακόμα και την ιδία την ύπαρξη των αγώνων που διευθετούνταν μέχρι το 1972 . Από το 1952 και μέχρι την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ ‘ο ψυχρός πόλεμος’ διασκέδαζε την ιερή εκεχειρία κάθε 4 χρονιά . Στη Ρώμη το 1960 , το Τόκιο το 1964 , το ολυμπιακό πνεύμα και η ιερή εκεχειρία ηρθαν αντιμέτωπες με την κοινωνική οργή ,που οδήγησε τελικά σε αρκετές εκατοντάδες νεκρούς στα οδοφράγματα του Μεξικού το 1968 . Το 1972 στο Μόναχο 5 Παλαιστίνιοι μαχητές έπεσαν νεκροί μαζί με 11 Ισραηλινούς αθλητές επεκτείνοντας την αραβοϊσραηλινή σύρραξη στο διεθνές προσκήνιο . Το μποϋκοτάζ των αγώνων που άρχισε κυρίως μετά το 1976, μετατράπηκε στην κυριολεξία θα λέγαμε σε νέο ολυμπιακό αγώνισμα , αφού δεκάδες κράτη μέχρι σήμερα δεν έχουν πάρει μέρος λόγω διακρατικών , διπλωματικών , πολιτικών διαφορών . Το ρεκόρ έγινε στη Μόσχα το 1980 με την αποχή των 41 κρατών του δυτικού συνασπισμού , με επίφαση την εισβολή της Ε.Σ.Σ.Δ στο Αφγανισταν το 1979 . Το δεύτερο καλύτερο ρεκόρ σημειώθηκε στο Λος Άντζελες το 1984 με την αποχή αυτή τη φορά 14 χωρών του ανατολικού μπλοκ . Το 1988 στη Σεούλ της Νότιας Κορέας , οι αγώνες σημαδευτήκαν από το ντόπινγκ , καθώς αποκαλύπτεται ότι αρκετοί αθλητές του ανατολικού κυρίως μπλοκ έκαναν χρήση απαγορευμένων ουσιών , με δική τους ύστερη απολογία . Στους ολυμπιακούς της Βαρκελώνης το 1992 έγινε προσπάθεια να δοθεί ο χαρακτήρας γιορτής για το γκρέμισμα του τοίχους του Βερολίνου το 1989 και του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού . Στο τέλος όμως οι σφαγές την ιδία εποχή στην Γιουγκοσλαβία αμαυρώσαν τα ειρινιστικά πυροτεχνήματα και τις μεγαλόστομες δημοκρατικές καπιταλιστικές φανφάρες του ‘ελευθέρου κόσμου’ . Στους ολυμπιακούς αγώνες της Άτλαντα αποκαλύπτονται κρούσματα διαφθοράς στις τάξεις της Δ.Ο.Ε με φόντο τα δισεκατομμύρια δολάρια που διακυβευτήκαν ,αφήνοντας την κοινή γνώμη έκπληκτη , άναυδη και αποτροπιασμένη για αυτά που συνεβαιναν .
Μέσα από αυτήν την ιστορική αναδρομή , τις ιστορικές παραλληλίες και τις διιιστορικές πανομοιοτυπιες , έγινε προσπάθεια να δειχτεί ο ρόλος των ολυμπιακών αγώνων ως διαχειριστή των πολιτικών , διπλωματικών διαφορών . Ο ρόλος τους ως κινούμενου θύλακα επιβεβαίωσης , επικύρωσης,της ισχύος και της ευημερίας των κατά τόπους κρατικών ηγεμονιών σε παγκόσμια κλίμακα . Οι ολυμπιακοί αγώνες ως θεματοφύλακας των συμφερόντων της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων , αλλά και κατευθυντήριο των εκάστοτε πολιτικών , οικονομικών , ιδεολογικών γραμμών .

‘Η ψωροκώσταινα πατρίς και παλιν κοκορεύεται ,
Άσβεστος κρύπτεται πυρά της δόξης το καμίνι ,
Και στάδια μαρμάρινα κι αγώνας ονειρεύεται ,
Αν κι εκ της πείνας μάρμαρο προωρισται να μείνει !
Γ. Σούρης , για τους ολυμπιακούς αγώνες του 1896 στην Αθήνα , φύλλο 507 του Ρωμιού ( 8 Απρίλη 1895 )

Δεν υπάρχουν σχόλια: